De gemeente Castricum zet het cameratoezicht rond de kroegen in het dorpscentrum voort, maar voert aanpassingen door om het cameratoezicht aan de wet te laten voldoen. Dat heeft de burgemeester besloten, ruim een jaar nadat uit onderzoek van nieuwsuitcastricum.nl bleek dat het cameratoezicht op verschillende punten de landelijk wet overtreedt. De gemeente laat de camera’s nog steeds continu opnemen, een keuze die sommige juristen bedenkelijk vinden.
De gemeente zet sinds 2017 camerapalen in het dorpscentrum in om de situatie rond kroegen te monitoren tijdens uitgaansavonden. Hiervoor werkt de gemeente samen met de politie en gemeente van Alkmaar, die de camerabeelden in het weekend live bekijkt en contact opneemt met de politie en handhavers rond de Castricumse kroegen. Cameratoezicht moet volgens de wet regelmatig geëvalueerd en indien nodig aangepast worden.
Gemeente moest cameratoezicht veranderen
Uit onderzoek van deze website, gepubliceerd in juli 2021, kwam naar voren dat het huidige cameratoezicht in het dorpscentrum Castricum onrechtmatig is (inmiddels was) omdat het besluit van de burgemeester al tijden verlopen was. De juridische basis om camera’s in te zetten voldeed dus niet meer. Juristen gaven tegenover deze website ook aan dat de gemeente te onduidelijke en te weinig fysieke waarschuwingsborden gebruikt om passanten te wijzen op het cameratoezicht en geen informatie verstrekt op de gemeentewebsite.
Na berichtgeving van deze website startte de Functionaris Gegevensbescherming van de BUCH (Bergen, Uitgeest, Castricum en Heiloo) een eigen onderzoek, dat de bevindingen van deze website bevestigde en aantoonde dat het bestaande besluit niet toereikend was. De gemeente Castricum beloofde het cameratoezicht aan te passen en een nieuw besluit te nemen, ook om een boete van de privacytoezichthouder Autoriteit Persoonsgegevens te voorkomen. In oktober 2021 gaf Eric Groot-van-Ederen, veiligheidsadviseur van de BUCH, desgevraagd aan dat het ‘niet lang zou duren’ om het cameratoezicht aan de wet te laten voldoen.
Oekraïnecrisis kreeg voorrang
Dat de gemeente toch een jaar nodig had, komt volgens de veiligheidsadviseur omdat de gemeente andere prioriteiten voorrang moest geven. ‘De coronacrisis vergde al een tijd veel aandacht, en meteen daarna volgde de crisis rondom de opvang van gevluchte Oekraïners.’ Het dossier cameratoezicht verdween meer naar de achtergrond, maar is enkele maanden geleden weer opgepakt door Groot-van-Ederen. Hij heeft overleggen gevoerd met de burgemeester, het Openbaar Ministerie, de politie, de gemeente Alkmaar en andere partijen. Uit die gesprekken bleek dat de gemeente Castricum de inzet van cameratoezicht nog steeds nodig vindt om het uitgaansgebied veilig te houden.
Het resultaat is de vereiste nieuwe besluitvorming door de burgemeester die de inzet van cameratoezicht in het dorpscentrum van Castricum weer een juridische basis geeft. Het cameratoezicht is nu met twee jaar verlengd en zal op tijd een evaluatie krijgen om eventueel weer te verlengen, zegt Groot-van-Ederen. Hij benadrukt dat de gemeente de nieuwe besluitvorming en praktische maatregelen genomen heeft na overleg met juristen die bij de BUCH werken.
Meer waarschuwingsborden
De gemeente Castricum neemt ook praktische maatregelen om het cameratoezicht te verduidelijken. Zo gaat de gemeente meer borden in het dorpscentrum ophangen die passanten attenderen op het cameratoezicht in het dorpsgebied. Er komen vijf borden bij, op ruime afstand van de camerapalen. Juristen gaven al in de zomer van 2021 tegenover deze website aan dat de gemeente voorbijgangers beter via borden moet informeren dat zij rondom kroegen gefilmd worden. Op dit moment hangen er slechts twee waarschuwingsborden, op de palen recht onder de camera’s. Die borden blijven hangen, vertelt Groot-van-Ederen. Hij zegt dat de vijf nieuwe borden net zijn binnengekomen en in de eerste week van november opgehangen worden aan lantaarnpalen en straatnaamborden.
De gemeente heeft de locaties voor de nieuwe borden ter plaatse bepaald in overleg met medewerkers van het beheer openbare ruimte. De borden komen onder andere nabij het Bakkerspleintje, de ingang van de Burgemeester Mooijstraat vanaf het treinstation en bij de Dorpsstraat vanaf de spoorwegovergang.
Informatie op de gemeentewebsite
Een andere maatregel die de gemeente Castricum neemt, is de gemeentewebsite castricum.nl voorzien van uitleg over het cameratoezicht. Nu is er op de website niets te vinden over cameratoezicht in het dorp. Onafhankelijke juristen zeiden in 2021 in gesprek met deze website al dat de gemeente inwoners en passanten beter moet informeren over de locatie en werking van camera’s en wat er met de camerabeelden gebeurt. De gemeentewebsite krijgt een update zodra de besluitvorming online geplaatst is, vertelt veiligheidsadviseur Groot-van-Ederen. Dat gebeurt naar verwachting ook in de eerste week van november.
Op de informatiepagina lees je onder andere waarom de gemeente gebruikmaakt van cameratoezicht, aan wie je vragen kunt stellen over het cameratoezicht en dat je bij het bellen van 112 de politietelefonist(e) kunt wijzen op de camerabeelden. De politie kan die beelden dan op tijd opslaan voor een eventueel onderzoek.
24/7 cameratoezicht in het dorpscentrum van Castricum is controversieel
De twee camera’s in Castricum nemen onder het nieuwe besluit nog steeds 24 uur per dag, 7 dagen in de week beelden op. Die beelden worden in de nachten van vrijdag op zaterdag en van zaterdag op zondag tussen 22:30 en 03:30 live bekeken vanuit de centrale in Alkmaar. Die centrale staat in contact met de politie in Castricum. De camera’s 24/7 beelden laten opnemen is controversieel. Juristen lieten deze website eerder weten dat het beter is om alleen te filmen tijdens uitgaansnachten, want alleen dan heeft de politie de beelden nodig.
De Functionaris Gegevensbescherming liet er in haar rapport ook geen twijfel over bestaan. Zij adviseerde: ‘Staak per direct het 24/7 maken van opnamen van het horecagebied Castricum.’ Onnodig camera-opnamen maken kan de gemeente een hoge boete opleveren van de Autoriteit Persoonsgegevens. Veiligheidsadviseur Groot-van-Ederen snapt de controverse over permanent toezicht, maar benadrukt dat de camera’s alleen uitgekeken worden tijdens uitgaansnachten. Hij legt uit: ‘De beelden die niet live worden bekeken mogen alleen door de politie van de camera worden opgehaald als dat nodig is voor een strafrechtelijk onderzoek. Dat betekent dat in de praktijk de veruit de meeste beelden nooit gebruikt worden. De impact van het opnemen is daarom beperkt en geen te grote inbreuk op de privacy, staat in het advies waar de gemeente zich op baseert.’
Helpt het cameratoezicht?
De gemeente Castricum maakt als gezegd sinds 2017 gebruik van cameratoezicht om het aantal (zware) incidenten tijdens uitgaansavonden terug te dringen. In hoeverre cameratoezicht op zichzelf bijdraagt aan de vermindering van het aantal incidenten, valt niet op basis van harde cijfers te zeggen. Dat is niet te registreren, zegt Groot-van-Ederen. ‘Het cameratoezicht geeft ons extra ogen, waardoor we in bepaalde gevallen zó vroeg kunnen ingrijpen dat er geen incident uitkomt. Aan de andere kant merken we tijdens het live uitkijken ook incidenten die we anders niet gezien hadden.’
Aantal incidenten stijgt weer
De politie registreert het aantal incidenten in het horecagebied en heeft vergelijkende cijfers aan de gemeente verstrekt vanaf 2016 tot en met dit jaar. Groot-van-Ederen heeft die cijfers vertaald naar een rapport, waarin hij onder meer schrijft: ‘In de cijfers is een aanmerkelijke daling in aantallen incidenten te zien in de jaren 2018 en 2019 ten opzichte van de jaren 2016 en 2017. De cijfers over het jaar 2022 zijn in lijn met deze vertoonde daling. Het meest ernstige soort incident, de zware mishandeling, komt in de afgelopen vijf jaren slechts één maal in de politiecijfers voor. De veiligheidsmaatregelen, waaronder het cameratoezicht, lijken op basis van deze cijfers een duidelijke vermindering van de aantallen incidenten teweeg te hebben gebracht en wellicht ook de ernst van incidenten te beteugelen. Tegelijkertijd tonen de cijfers óók aan dat tijdens uitgaansnachten incidenten blijven voorvallen.’
Kijkend naar de politiecijfers, valt vooral op dat het aantal incidenten in 2020 en 2021 erg laag was (15 en 16 incidenten). In die jaren waren de uitgaansgelegenheden in Castricum grotendeels dicht door de coronapandemie. Nu ze dit jaar weer veel open zijn, stijgt het aantal incidenten ook weer. In de eerste negen maanden van 2022 zijn er al 17 incidenten geregistreerd. Het totale aantal lijkt dus boven dat van 2019 (20 incidenten) uit te komen. Ter vergelijking: in 2018 waren dat er nog 25, en in 2017 liefst 45.
Burgemeester denkt na over meer cameratoezicht in het dorpscentrum
De gemeente Castricum huurt één van de twee huidige camerapalen van de gemeente Alkmaar. De andere camera is samen met de gemeenten Bergen, Uitgeest en Heiloo gekocht. In de toekomst wil Castricum liever eigen camera’s gebruiken. De burgemeester wil het college en de gemeenteraad daarom in 2023 om budget gaan vragen om nieuwe en waarschijnlijk meer dan twee camera’s te kopen, zo staat in de evaluatie. Gevraagd waar de gemeente extra camera’s wil plaatsen, antwoordt Groot-van-Ederen dat de Burgemeester Mooijstraat een optie is. ‘We gaan hier volgend jaar onderzoek naar doen, want we zijn alleen voor camera’s als ze nut hebben.’
Elke zondagochtend een overzicht van écht lokaal nieuws in je e-mail? Meld je gratis aan voor de nieuwsbrief. Let erop dat je de stappen volgt en de bevestiging in je e-mail afrondt.
