Het is nog niet duidelijk of de gemeente Castricum, zoals eerder afgesproken, vanaf 2024 sociale bezuinigingen gaat doorvoeren. Een groot deel van de oppositie in de gemeenteraad wil de bezuinigingen op organisaties zoals Toonbeeld en de bibliotheek terugdraaien en ook collegepartij GroenLinks flirt openlijk met steun voor zo’n motie. De gemeenteraad bespreekt het onderwerp eind juni weer.
Waar hebben we het over?
De gemeente Castricum gaat vanaf 2024 jaarlijks 360 duizend euro minder subsidie verstrekken aan lokale en landelijke organisaties. Organisaties die jaarlijks vijfduizend euro of meer krijgen, ontvangen per 2024 allemaal 8,8 procent minder subsidie. Voor de ene organisatie betekent dat een paar honderd euro minder, voor andere partijen duizenden tot tienduizenden euro’s.
De bezuiniging is begin 2021 bedacht omdat de gemeente Castricum toen onder financieel toezicht van de provincie Noord-Holland stond. De begroting van de gemeente was niet sluitend, dus moesten er bezuinigingen doorgevoerd worden. De sociale bezuinigingen in Castricum zijn destijds aangenomen (pdf) door een meerderheid van de gemeenteraad. Die bestond toen uit Forza, VVD, CDA, CKenG en GDB. Die laatste twee partijen zijn gefuseerd in Lokaal Vitaal. Tegen de bezuinigingen waren PvdA, Fractie van Schoonhoven (inmiddels gestopt), Lid Husslage (ook gestopt), De VrijeLijst, D66 en GroenLinks.
Vorig jaar is een nieuw college van burgemeester en wethouders aangetreden, dat de bezuinigingsmaatregel moest uitwerken. In dit college zitten VVD, CDA, GroenLinks en Lokaal Vitaal. Verantwoordelijk wethouder Roel Beems (financiën, Lokaal Vitaal) benadrukte het nog maar eens in de raadszaal donderdag: ‘Het bezuinigen op subsidies is een raadsbesluit geweest. Een meerderheid van u heeft dit besloten. Het college heeft handen en voeten gegeven aan dit besluit.’
Organisaties hekelen sociale bezuinigingen Castricum
Organisaties die vanaf volgend jaar minder subsidie ontvangen, kregen onlangs een brief met uitleg over die korting van 8,8 procent. In de weken erna luidden ze de noodklok, onder andere via lokale media, ingezonden brieven aan de gemeente en door in te spreken op vergaderingen van de gemeenteraad. Zo zegt de lokale bibliotheek door een verplichte bezuiniging van 77 duizend euro twee van de drie vestigingen (in Akersloot en Limmen) te moeten sluiten, moet Stichting Welzijn Castricum allerlei sociale activiteiten zoals eenzaamheidsbestrijding en rouwbegeleiding stopzetten en moet zwembad de Witte Brug jaarlijks veertigduizend euro moet inleveren.
De voorgenomen bezuiniging van 360 duizend euro per jaar hangt voor organisaties en veel raadsleden samen met het collegevoorstel om per 2024 jaarlijks 750 duizend euro te sparen voor mindere tijden. Die breken naar verwachting vanaf 2026 aan: de gemeentelijke begroting noteert dan een dikke min. Of het daarom niet mogelijk is om minder te sparen en de bezuinigingen terug te draaien, klonk het veelvuldig de afgelopen weken. Wethouder Beems is daar geen voorstander van. ‘Als we vanaf 2024 niet bezuinigen, kan het zijn dat de klap in 2026 nog veel harder aankomt en we nog meer moeten bezuinigen op het maatschappelijk middenveld.’
Wat vindt de gemeenteraad nu?
De gemeenteraad van Castricum haalde de geplande sociale bezuinigingen aan tijdens de Algemene Beschouwingen van de Kadernota 2024. De voltallige oppositie (PvdA, D66, De VrijeLijst en Forza) kraakte het plan. Met name de PvdA ging er met een gestrekt been in.
Collegepartijen CDA, Lokaal Vitaal en VVD schaarden zich achter de bezuinigingen, tot onvrede van een groot deel van de publieke tribune. Op de tribune zaten vooral vrijwilligers van getroffen organisaties. GroenLinks, de vierde collegepartij, was duidelijk minder overtuigd van het bezuinigingsplan. Fractievoorzitter Gerard Brinkman zei in zijn betoog: ‘Groenlinks stemde in 2021 tegen 360 duizend euro per jaar bezuinigen. We moeten nu nog eens kijken of we het doel niet voorbijschieten. Bezuinigingen leiden ertoe dat belangrijke, ook preventieve activiteiten geschrapt moeten worden. Reacties van talloze instellingen maken duidelijk hoe. De Kadernota 2024 en het vooruitzicht van 2025 tonen gunstige cijfers. We hoeven niet te bezuinigen, want er is de komende jaren voldoende geld. Wij willen daarom liever minder sparen en niet bezuinigen.’
Forza van gedachten veranderd
Opmerkelijk is de draai van oppositiepartij Forza. Waar de partij in 2021 vóór de bezuinigingen stemde, is zij fel tegen een deel van de bezuinigingen die nu op tafel liggen. Forza-raadslid José van den Berg noemde de dreigende sluiting van twee bibliotheekvestigingen in de gemeente een ‘dramatisch voornemen.’ Vanwaar de draai? ‘Er is, zeker op deze avond, sprake van voortschrijdend inzicht’, antwoordt Van den Berg op de vraag van GroenLinks-raadslid Gerard Brinkman over de bibliotheek. Van den Berg: ‘Er is geen sprake van een kaasschaafmethode. Er valt een hele basis fysiek weg. Dat is een heel verschil.’
Maakt een motie tegen sociale bezuinigingen in Castricum kans?
Hoewel de voorbereidende werkzaamheden voor de sociale bezuinigingen door de gemeente Castricum in werking zijn gezet, is er nog tijd om de maatregel af te zwakken, uit te stellen of geheel van tafel te vegen. De bezuinigingen gaan namelijk 1 januari 2024 in. Organisaties moeten echter voor september hun financiële dossier voor 2024 bij de gemeente aanleveren. Wat voor sommige organisaties ook betekent dat ze de huur van (straks te dure) locaties moeten opzeggen, bijvoorbeeld. Zij willen dus zo snel mogelijk weten waar ze aan toe zijn.
De tijd dringt, zei ook D66-raadslid Harold Ebels. ‘Als we te lang wachten, is het leed al geleden.’ Hij wil een motie indienen om de bezuinigingen te annuleren. Die motie lijkt steun te kunnen krijgen van PvdA en De VrijeLijst. De vier partijen hebben samen echter niet de benodigde meerderheid in de gemeenteraad. Er zijn dan nog zes zetels nodig. Er is dus steun van één of twee collegepartijen nodig. Het CDA heeft namelijk twee zetels, GroenLinks en VVD vier en Lokaal Vitaal zes. Steun van GroenLinks lijkt – afgaande op de vergadering – het meest aannemelijk maar is niet genoeg voor een meerderheid.
GroenLinks-fractievoorzitter Brinkman zei het college waarschijnlijk tot september de tijd te willen geven om uit te zoeken of de bezuinigingen terug te draaien zijn. Bijvoorbeeld door minder te sparen voor komende jaren. De motie die D66 snel wil inbrengen lijkt hij niet te willen steunen. ‘Als je nu te snel gaat, krijg je waarschijnlijk geen politieke meerderheid.’ CDA noemt het voorstel van Brinkman ‘erg interessant’, VVD wil eerst meer duidelijkheid van het college in aanloop naar de vergadering op 22 juni en Lokaal Vitaal noemt antwoorden krijgen van het college ‘voor ons het meest belangrijk. We staan niet achter een overhaast besluit.’
En nu?
Moties en amendementen van raadsleden over de Kadernota 2024 – inclusief bezuinigingen – moeten op 13 juni binnen zijn bij de gemeente. De week erop vergadert de gemeenteraad weer over het onderwerp. Dan horen we dus meer over het bezuinigingsplan.
Wil je elke zondag een gratis e-mail ontvangen met alleen écht nieuws uit Castricum? Meld je hieronder aan.
